Πρόταση: H Τράπεζα Θεμάτων … αλλιώς


Δρ Παναγιώτης Τσιωτάκης
Καθηγητής Πληροφορικής


Σε πρόσφατα δημοσιεύματα, επανήλθε στον δημόσιο διάλογο ένας θεσμός που υλοποιείται σε πολλές άλλες χώρες και σε διάφορα επίπεδα, αλλά στην Ελλάδα, για διάφορους λόγους που δεν είναι αντικείμενο το άρθρου αυτού, δεν ευδοκίμησε.
Τα ερωτήματα που τίθενται είναι καίριας σημασίας: Υπάρχει τρόπος να υλοποιηθεί μια Τράπεζα Θεμάτων στο ελληνικό σύστημα εκπαίδευσης, στις διάφορες βαθμίδες και γνωστικά αντικείμενα; Μπορεί να υιοθετηθεί από την εκπαιδευτική κοινότητα ως εργαλείο μάθησης και αποτίμησης; Μπορεί να προσδώσει προστιθέμενη αξία στη λειτουργία του ελληνικού σχολείου;
Παρακάτω προτείνεται ενδεικτικός τρόπος υιοθέτησης και διαμόρφωσης μιας Τράπεζας Θεμάτων (με σημείο αναφοράς το Γενικό Λύκειο αλλά επεκτάσιμος) με συγκεκριμένο οδικό χάρτη υλοποίησης.
Με την προσέγγιση αυτή, εκτιμάται ότι:
  • Η Τράπεζα Θεμάτων καθίσταται ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό, υποβοηθητικό στη διδασκαλία και υποστηρικτικό στους μαθητές σε πολλαπλά επίπεδα.
  • Οι εκπαιδευτικοί καθίσταται συμμέτοχοι-συνυπεύθυνοι για τη λειτουργία της, καθώς την τροφοδοτούν-συντηρούν με θέματα. Έτσι, ενισχύεται η αυτενέργεια και η δημιουργικότητα. Κρίνουν/απορρίπτουν/επιλύουν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα τα θέματα και με αυτόν το τρόπο διαμορφώνεται Κοινότητα και ενισχύεται η Συνεργασία.
  • Οι μαθητές διαθέτουν ένα πλήρες ηλεκτρονικό βοήθημα για τη μελέτη τους.

Οδικός Χάρτης (βήματα σε ψευδογλώσσα):


1.  Ορίζεται ανά γνωστικό αντικείμενο Συντονιστής και 2 μέλη επιτροπής.
2.  Διαμορφώνεται, ανά μάθημα, ομάδα εργασίας (20 άτομα) με ανοικτή πρόσκληση και κατάθεση βιογραφικού (η εργασία στην ομάδα είναι άμισθη αλλά μοριοδοτείται).
3.  Η τράπεζα τροφοδοτείται με όλα τα θέματα των ενδοσχολικών εξετάσεων 2016 όλων των λυκείων.
4.  Οι ομάδες εργασίας διατηρούν στην Τράπεζα Θεμάτων περίπου το 25%-35% των θεμάτων (περί τα 750-1000 για κάθε ένα από τα 4 θέματα των διαγωνισμάτων). Τα υπόλοιπα μπορούν να παραμείνουν ως συμπληρωματικό υλικό.

5.    Οι ομάδες εργασίας επιμελούνται τα θέματα (διατύπωση, φιλολογική επιμέλεια, τροποποιήσεις και διορθώσεις). Τα θέματα πρέπει:
  • να είναι διαβαθμισμένης δυσκολίας,
  • να καλύπτουν όλη την ύλη,
  • να αποθαρρύνουν την αποστήθιση και να ευνοούν την ανάπτυξη κριτικής σκέψης και συνθετικής ικανότητας σε όλα τα μαθήματα.
6.    Η τράπεζα ανακοινώνεται και με ανοικτή πρόσκληση στην εκπαιδευτική κοινότητα τα θέματα επιλύονται και οι λύσεις αναρτώνται στην πλατφόρμα.
7.    Οι ομάδες εργασίας επιλύουν υποδειγματικά αντιπροσωπευτικό δείγμα (20%) των θεμάτων της τράπεζας (και με βίντεο), ώστε να αποτελέσει ψηφιακό βοήθημα προς τον μαθητή (στο πρότυπο του study4exams).
8.    Η τράπεζα θεμάτων είναι ΑΝΟΙΚΤΗ. Η εκπαιδευτική κοινότητα (εκπαιδευτικοί δημόσιου και ιδιωτικού τομέα), δύναται να:
  • εισαγάγει νέα θέματα,
  • επιλύει δημοσιευμένα θέματα,
τα οποία, συνεχώς, εμπλουτίζουν την τράπεζα. Οι ομάδες εργασίας μπορούν να αποκλείσουν θέματα που δεν συνάδουν με το γενικό πλαίσιο (ανάπτυξη κριτικής σκέψης).
9.    Τα θέματα της Τράπεζας Θεμάτων περιέχουν υλικό 2 κατηγοριών: το επίσημο υλικό (μπορεί να κληρωθεί στις εξετάσεις) και το συμπληρωματικό.
Κάθε θέμα έχει μεταδεδομένα στην πλατφόρμα: κεφάλαιο, τύπος άσκησης, βαθμός δυσκολίας, λύση/βίντεο, βαθμολογία από την κοινότητα (-2, -1, 0, 1, 2) κ.λπ.
10.    Η ομάδα εργασίας (με τελική ευθύνη της συντονιστικής επιτροπής) επιλέγει τα θέματα που περιέχονται στο επίσημο υλικό (ανεξαρτήτως προέλευσης).

Πρόσθετες ιδέες
  1. Η πλατφόρμα βασίζεται σε opensource εργαλεία, αφού και ως προσπάθεια είναι ανοικτή. Για παράδειγμα η υπηρεσία Γραφίς του ΠΣΔ (opensource πλατφόρμα Owncloud).
  2. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέξει θέματα από την τράπεζα (τυχαία με κλήρωση ή με επιλογή) για το μάθημά του: σύνθεση γραπτής δοκιμασίας, θέματα για κατανόηση/εμπέδωση/εξάσκηση, εργασίες για το σπίτι.
  3. Ο μαθητής συνδέεται στην πλατφόρμα με τον κωδικό ΠΣΔ που διαθέτει, και μπορεί να μελετήσει το υλικό. Λύνει τις ασκήσεις και ανεβάζει τις απαντήσεις του στην πλατφόρμα, όπου διορθώνονται και σχολιάζονται από εκπαιδευτικούς.
Οι προτάσεις αυτές τεκμηριώνουν τη δυναμική και την πρακτική εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων στο Ελληνικό σχολείο, τη μετασχηματίζουν από εργαλείο αξιολόγησης σε εργαλείο μάθησης, και κατατίθενται στον Δημόσιο Διάλογο.